by PETAR JANJATOVIĆ


Polovinom januara 1980. godine, posle koncerta grupe Leb i sol, u beogradskoj kafani “Mornar” sedeli su Srđan Gojković Gile (rođen 8. aprila 1961. u Beogradu) bubnjar grupe Hipnotisano pile, gitarista Ljubomir Jovanović Jovec, takođe u grupi Hipnotisano pile i orguljaš Ljubomir Đukić. Došli su na ideju da osnuju punk grupu Električni orgazam u kojoj je Gile trebalo da svira gitaru i peva, a Jovec da bude za bubnjevima.

Prvi nastup imali su početkom juna 1980. godine u maloj sali SKC-a kada su bili predgrupa grupi Hipnotisano pile, dakle sami sebi. Na tom koncertu nastupili su u postavi: Gile (gitara), Ljuba (klavijature), Jovec (bubnjevi), Goran Sinadinović (gitara) i Marina Vulić (bas). Kada je u grupu došao atraktivni bubnjar Goran Čavajda Čavke (ex Butik, rođen 1962.), Jovec je prešao na gitaru a Sinadinović je otišao. Kasnije je radio sa sastavom Petar i zli vuci. Sa Čavketom su prvi put svirali na jednom žuru, a odmah zatim i na Paliluskoj olimpijadi kulture, kada su prekinuli nastup zbog lošeg razglasa. U jesen iste godine na Omladinskom festivalu u Subotici izazvali su skandal energičnim nastupom koji je uključivao rušenje mikrofona, činela i razbijanje šarenih sijalica koje su bile deo kičerajske scenografije. Odmah su bili diskvalifikovani.

Početkom 1981. godine uz grupe Idoli i Šarla akrobatu snimili su LP “Paket aranžman” na kome su bili zastupljeni pesmama “Krokodili dolaze”, “Zlatni papagaj” i “Vi”. Jugoton im je odmah dao šansu i prvi su od beogradskog novotalasnog trija snimili debi album. Bili su jedna od retkih grupa sa privilegijom da “odrastaju u javnosti”. U produkciji Ivana Pike Stančića zabeležili su svoj autentičan zvuk iz tog perioda u pesmama “Nebo”, “Konobar”, “I’ve Got a Feeling” (obrada The Beatles), te novim verzijama “Krokodili dolaze” i “Vi” (u kojoj peva Ljuba). U vreme rada na toj ploči, Čavke je služio vojni rok tako da je bubnjeve svirao Branko Kuštrin Mango, član Grupe I. U stilu punk dizajna omot je uradio Gile. Ploča je dobila vrlo dobre ocene kritike, a Električni orgazam je na koncertima regrutovao sve širi krug publike. Na osnovu te ploče Kris Bon (Kris Bohn), novinar magazina “New Musical Express”, ocenio je Električni orgazam kao jedan od najuzbudljivijih nebritanskih sastava, a deo tiraža je mogao da se kupi u Engleskoj.
U jesen 1981. godine napustila ih je Marina Vulić, a na njeno mesto došao je Jovan Jovanović Grof. U isto vreme u grupu se vratio Čavke i u toj postavi su u novembru otišli u Poljsku. Održali su šest nastupa (četiri u Varšavi, jedan u Krakovu i jedan u mestu Kališ). Nastup koji su 8. novembra održali u varšavskom klubu “Rivijera Remont” snimljen je na običnom kasetofonu, a koncertni mini LP “Warszava 81” doneo je šest pesama u limitiranom tiražu od 2000 primeraka. Grubi snimak postproducirao je Slobodan Konjović i on predstavlja veran dokument zvuka grupe, kao i reakciju publike koja nije često imala prilike da prisustvuje punk koncertima. Tokom izvođenja pesme “Konobar” došlo je do raspada zvučnog sistema u trajanju od pola minuta, a za to vreme je neko u publici bacio suzavac. Kratkotrajna pometnja i prekid nastupa zabeleženi su na ploči, kao i dve nove pesme “Leptir” i “Razgovori”.

LP “Lišće prekriva Lisabon” snimili su u ljubljanskom studiju “Tivoli” i producirali ga uz pomoć Tonija Jurija. Ploča je dobila naslov po ljubavnom romanu Barbare Kartland, a sedamnaest novih pesama predstavile su sasvim drugačiji Električni orgazam koji se prepustio viđenju nove psihodelije. Naslov svake pesme bila je samo jedna reč, a u pesmama “Afrika” i “Alabama” (sa tekstualnom potkom Bertolda Brehta u viđenju The Doors) deo teksta uz Gileta otpevao je Ljuba. U pesmi “Dokolica” Gile je iskoristio tekst iz neke sociološke knjige dok se u temama “Leptir”, “Podstanar” i “Odelo” bavio klasičnim urbanim otuđenjima. U pesmama “Alabama” i “Leptir” gostovao je trubač Petar Ugrin. LP je propratio singl sa pesmom “Dokolica” kao i dub verzijom iste pesme.

U jesen 1983. godine Piko i Gile su pod uticajem njujorške underground scene, pod imenom Hijene, snimili ploču “WooDoo za početnike”. Nezadovoljni tretmanom izdavačkih kuća, materijal nisu objavili ali su te pesme snažno inspirisale kasniji album “Distorzija”. Sledeći diskografski korak Orgazma bio je pomalo neočekivani album “Les Chansones Populaires” na kome su obradili Bouvijevu “The Man Who Sold The World” (otpevao je Ljuba Đukić), “Metal Guru” (T. Rex), “When The Music’s Over” (The Doors) i druge. Kao hit se izdvojila “Locomotion”. Osam obrada producirali su Gile, Ljuba, Toni Jurij i Piko koji je svirao i bubnjeve, jer je Čavke bio u zatvoru. Na turneji sa njima opet je nastupao Mango. Kada se Čavke vratio u grupu, uoči snimanja albuma “Kako bubanj kaže” napustio ih je Jovec.

Po objavljivanju ploče 1984. godine iz grupe je otišao Ljuba koji se preselio u Njujork. Produkciju albuma “Kako bubanj kaže” radili su Gile i Grof, a kao gosti učestvovali su Ivan Pajević (gitara), Piko Stančić (bubnjevi), Goran Pojatić (klavir), Kire Mitrev (trombon), Ivan Švager (saksofon) i Goce Dimitrovski (truba). Kao pevači su se smenjivali Gile i Ljuba. Materijal ih je vratio na vreme The Rolling Stones s početka sedamdesetih, što su i dizajnom omota sugerisali. Na ploči je i pesma “Fras u šupi” kao zvučni deo trilogije u okviru koje je David Albahari napisao istoimenu zbirku priča, a Miloš Komadina u svojoj zbirci “Etika trave” pesmu istog naziva. Sve pesme je komponovao Gile, a Čavke je uradio muziku za “Pričam o tebi”.
Album je tiražno loše prošao i posle njega su zapali u personalnu krizu. U grupi je kraće vreme gitaru svirao Ivan Pajević, zatim Nikola Čuturilo, dok se na tom mestu nije ustalio Branislav Petrović Banana (ex Pasta ZZ, Bezobrazno zeleno). Uoči snimanja albuma “Distorzija” 1986. godine od grupe i muzike odustao je Grof, a na mesto basiste došao je Zoran Radomirović Švaba (ex Butik, Muzej Sarvan, Ljudska bića, Katarina II, Du Du A).

Albumom “Distorzija” realizovali su pravi veliki povratak na scenu. Jednostavnim i nadahnutim rock’n’roll pesmama nanizali su seriju hitova: “Debela devojka”, “Ja sam težak kao konj”, “Ne postojim”, “Vudu bluz”, “Kapetan Esid”, “Ša la la”. Na ploči je i obrada “Lui Lui” Ričarda Berija (Richard Berry), materijal su producirali Piko i Gile, a omot je uradio slikar Radovan Hiršl. Koncertni album “Braćo i sestre” snimljen je u klubu “Kulušić” oktobra 1986. godine. Ploču otvara efektna najava Dražena Vrdoljaka, u pesmi “Locomotion” kao gost peva Ljuba, a jedina nova pesma je “Bejbe, ti nisi tu”, obrada “Out Of Time” The Rolling Stones.

Godine 1988. objavili su album “Letim, sanjam, dišem” kojim su ponovili prethodnu formu i zabeležili uspešne “Igra rock’n’roll cela Jugoslavija”, “Ti”, “Poljubi me i priznaj mi”, “Sve ste vi naše devojke”. Ploču su producirali Gile, Piko i Teodor Jani (Theodore Yanni), kao gosti svirali su Nebojša Antonijević (gitara) i Saša Lokner (klavijature). Album su promovisali koncertom na Tašmajdanu leta 1988. godine. Ubrzo su objavili ploču sa izborom najboljih hitova i posle toga prestali sa radom.

Krajem 1988. godine Gile je snimio poluakustičnu, ogoljenu, minimalistički zamišljenu solo ploču “Evo, sada vidiš da može”. Pomagali su mu Čavke, Koja, Vlada Divljan, Ljuba Đukić, Banana, Ivica Vdović, Bajaga, Anton i Cane. Sem Giletovih pesama, na albumu je i “Mladi luk”, obrada stare “Green Onions”. Ploča je promovisana sa nakratko formiranom grupom Fanatici u kojoj su bili Divljan, Švaba i bubnjar Srba Radivojević (Van Gogh).

Čavke je ubrzo otišao u Australiju, a Gile je 1989. godine uradio muziku za omnibus film “Kako je propao rokenrol” i to za priču “Nije sve u ljubavi...” koju je režirao Vladimir Slavica. Njegove, Kojine i Divljanove pesme izašle su na ploči “Kako je propao rokenrol” (PGP RTB 1989.). Zatim je Gile sa Divljanom uradio songove i samostalno komponovao muziku za film“Crni bombarder” reditelja Darka Bajića. U akustičnoj verziji pesme “Sex, droga, nasilje i strah” Gile je pevao i svirao akustičnu gitaru, Milan Mladenović usnu harmoniku a Cane je pevao u refrenu. Muzika za film objavljena je na istoimenom disku “Crni bombarder” (ZAM 1992.). Gile i Divljan su snimili ploče za nešto mlađe: “Rokenrol za decu” (PGP RTB 1989.) i “Rokenrol bukvar” (PGP RTB 1990.) na stihove Ljubivoja Ršumovića i one su najprodavanija dečja izdanja dekade. Obojica su glumili u predstavi “Rokenrol za decu” pozorišta “Boško Buha” koja je doživela više od sto izvođenja.

Godine 1990. Gile, Vlada, Piko i Švaba snimili su album “Lutka koja kaže ne” (PGP RTB 1991.) na kome je gostovao i pijanista Saša Šandorov, a pesme su napisali Vlada i Gile. Na koncertnim promocijama ploče umesto Pika pridružio im se Čavke koji se vratio iz Australije i krajem 1991. godine Električni orgazam je obnovio aktivnost. Tokom pauze Švaba i Banana su sa klavijaturistom Zoranom Zagorčićem (ex Du Du A), gitaristom Ivanom Pajevićem i Vladom Funtekom za bubnjevima, svirali u grupi Trans.

Ploču “Seks, droga, nasilje i strah / Balkan horror rock” snimili su u proleće 1992. godine. Na A strani je pet novih pesama. Temu “Mala lopta mentalna” zajedno su komponovali Gile i Čavke. Na B strani su živi snimci starih hitova sa koncerta u Studiju M u Novom Sadu. Omot za ploču uradila je Linda Čavajda, Čavketova supruga. Na kaseti “Balkan horror rock II” su i drugi snimci sa novosadskog koncerta kao i “Svečane bele košulje” i “Mjau Mjau” (iz filma “Crni bombarder”) snimljene na rođendanskom koncertu Radija B 92. Početkom 1992. godine Gile, Čavke i Švaba su sa Milanom Mladenovićem, Antonom i Canetom formirali antiratnu grupu Rimtutituki sa kojom su snimili singl “Šlušaj ‘vamo” u izdanju radija B 92. Septembra 1993. godine, Električni orgazam, EKV i Partibrejkers su sa zagrebačkim Vješticama svirali u Pragu i Berlinu na koncertima pod nazivom “Ko to tamo pjeva?”. Oktobra iste godine, Električni orgazam je kao jedan od prvih bendova iz Srbije, gostovao u Ljubljani na koncertu sa Majkama iz Vinkovaca i Res Nullius iz Velenja. Pored toga, svirali su u Mariboru, Kopru i Humu. Tih godina su često nastupali po Makedoniji.

Dupli album “Zašto da ne!” snimili su krajem 1994. godine i on nudi stilsku kombinaciju ploča “Lišće prekriva Lisabon” i “Distorzije”, ali sa ukusom devedesetih godina. Sa njima su u to vreme svirali gitarista Dejan Radisavljević Role (ex Revolveri), klavijaturista Zoran Zagorčić (ex Du Du A) a kao drugi bubnjar Srđan Žika Todorović. Na ploči su gostovali Cane, političar Nenad Čanak (flauta), glumac Nenad Racković (prateći vokali) i Neša Petrović (saksofon). U nadahnutim pesmama bliskim akustici kao kompozitor pojavljuje se Banana, a pesmu “Dajem ljubav” komponovali su Banana i Zagorčić. Po Giletovoj ideji, omot i dodatni strip uradio je Leonid Pilipović, gitarista sastava Džukele. Po objavljivanju ploče iz grupe je otišao Čavke i potpuno se posvetio sastavu Babe sa kojim je neobavezno svirao od osnivanja 1992. godine. Novi bubnjar postao je Vlada Funtek (ex Partibrejkers).

Početkom 1995. godine, koncertom u beogradskom klubu “Prostor”, obeležili su petnaest godina rada. Sledećeg jula svirali su u londonskom “The Bottom Line” klubu. Tom prilikom Marina Vulić, koja od 1985. godine živi u Londonu i bavi se video produkcijom, montirala je spot od materijala sa nastupa. CD “Živo i akustično” snimili su 17. aprila 1996. godine na unplugged koncertu u novosadskom Studiju M. CD otvara najava Zdenka Kolara a pored pesama iz repertoara grupe, obrađen je i stari hit Korni grupe “Magična ruka”. S grupom je svirao novi bubnjar Miloš Velimir, a kao gosti Margita Stefanović (klavir, “Farfisa” orgulje), Boris Bunjac (udaraljke) i Deže Molnar (saksofon).
Paralelno sa radom u Orgazmu, Gile je i član Vlada Divljan Old Stars Benda, producirao je njihov živi CD “Odbrana i zaštita” (B 92 1996.) i sa njima je snimio CD “Sve laži sveta” (Automatik 2000.). U okviru diskografske kuće Yellow Dog Records, većinu albuma Električnog orgazma Gile je objavio na CD formatu. Od tih diskova, debi album ima bonus od tri pesme koje su na “Paket aranžmanu”, “Lišće prekriva Lisabon” kao bonus dub verziju “Dokolice”, “Kako bubanj kaže” sadrži dodatak pesme “Tetovirane devojke” (B strana singla iz tog perioda) i ranije neobjavljenu “Slatka mala devojčica”. Na disku “Balkan horror rock” kao bonus je dodata obrada Eriksonove “Hodam sam kao zombi” (ranije neobjavljena u verziji u kojoj peva Gile) i koncertni snimci koji su se pre toga pojavili samo na kaseti “Balkan Horror rock 2”. Koncertni “Warszawa ‘81.” izdat je sa deset ranije neobjavljenih živih snimaka.

Električni orgazam je svirao u Bugojnu 10. jula 1998. godine na koncertu na kome su nastupili sastavi sa prostora bivše Jugoslavije. Bili su zvezde večeri. Uz Gileta i Bananu sa grupom su u to vreme svirali basista Zdenko Kolar i bubnjar Ivan Ranković (ex Tvrdo srce i velike uši, EKV). Povratnički CD “A um bum” objavili su krajem 1999. godine. Za bubnjevima je opet bio Miloš Velimir, a u pesmama su gostovali brojni veterani jugoslovenskog rocka: Kornelije Kovač, Branko Marušić Čutura, Bata Kostić, ali i mlađi, Slobodan Misailović (klavijature), Srđan Todorović i Ivan Ranković. Kataklizmične crteže na omotu diska uradio je Gile, a veći deo pesama baziran je na akustičnom zvuku u maniru Boba Dilana. U temama “Gde da nađem takvu devojku” i “Ja nisam znao neke stvari”, Banana je otpevao glavni vokal.

Maja 2000. godine održali su uspešan nastup u zagrebačkom klubu “Tvornica”. Na kompilaciji “Najbolje pesme Vol. 2” objavljen je izbor materijala koji su snimili tokom devedesetih godina. Disk “Harmonajzer” je producirao Koja, a Gile i Banana su bili koproducenti. Uz novog bubnjara Blagoja Nedeljkovića Pačeta, kao gosti su učestvovali: Vlada Divljan (vah gitara), Zerkman (truba), Kojot (trombon), Dušan Petrović (saksofon), Zdenko Kolar i Boris Bunjac (prateći vokali). Ljuba Đukić je pevao u temi “Zato stojim sam”. Po običaju, Banana je otpevao glavni vokal u pesmama “Promene” i “Tome neće doći kraj”. Novost su i dva instrumentala “Đankarlo Gingiva ponovo jaše” i “Ресторан З ора“ (autori Švaba i Koja).

Septembra 2004. godine Ljuba Đukić se vratio u grupu. Na disku “Breskve u teškom sirupu Vol. 1” (tako je prvobitno trebalo da se zove ploča “Lišće prekriva Lisabon”) objavljen je snimak sa probe u SKC-u iz 1980. godine i sa nastupa na Tašmajdanu održanog 1980. godine. Snimak koncerta koji su tim povodom održali 9. februara 2007. godine u klubu “Pogon” Doma omladine objavljen je na disku “New wave”. Croatia Records je početkom 2007. godine u okviru box seta objavila reizdanje prvog albuma Električnog orgazma, “Bistriji ili tuplji čovek biva kad...” Šarla akrobate i “Paket aranžman”. Nastupili su kao predgrupa na koncertu The Rolling Stones 14. jula 2007. godine u Beogradu.

Tokom 1996. godine Gile se ogledao u novinarstvu. Intervjuisao je kolege Vladu Divljana i Marka Brecelja za muzičke novine. Osnovao je klupski bend Stoned Rollers Expirience u kome je svirao bubnjeve, a uz njega su tu bili Melina Apia (Melina Appiah), vokal, Banana, gitara i Zdenko Kolar, bas. Na nastupima su svirali obrade stranih hitova s kraja šezdesetih godina. Jedno vreme je na radiju B 92 u noćnoj emisiji “Histerija rock’n’rolla” puštao staru muziku. Na ploči “Deci muzičari s ljubavlju” (PGP RTS 2001.) Gile je uz brojne domaće muzičare čitao bajke.
Na disku “The Velvet Bananas” (MSU 2002.) snimljenom na koncertu u zagrebačkom klubu “Tvornica” 25. septembra 2001. godine otpevao je pesme “Heroin” i “Run run run” sastava Velvet Underground. Za CD “Kao da je bilo nekad...” (Circle Records 2002.) na kome su obrađene pesme Milana Mladenovića, verziju teme “Krug” je uradio Električni orgazam, a pevao je Ljuba. Na disku ”Jako dobar tatoo! Tribute To EKV” (CBS 2003.) snimljenom 22. februara 2003. godine u zagrebačkoj “Tvornici” na koncertu posvećenom Milanu Mladenoviću, Gile je zastupljen obradama pesama “Fenomen”, “Samo ponekad” i “O, o, o”. Sarađivao je na disku Vaska Serafimova “Here” (Automatik 2006.). Na disku “Ostat će mlad” (Dallas Records 2007.), snimljenom na koncertu posvećenom Kreši Blaževiću, zabeležen je “Vudu bluz” koji je Gile izveo sa sastavom Hakuna Matata. Odigrao je epizodnu ulogu u filmu “Mi nismo anđeli 2”.

Još u vreme rada sa grupom, Čavke je ispoljavao interesovanje za glumu, tako da je imao ključnu ulogu u TV rock operi “Kreatori i kreature”, glumio je u diplomskoj drami “Telefomanija” Milutina Petrovića, učestvovao u radu na filmu “Crna Marija” i u filmu “Kako je propao rokenrol”. Gile i Čavke su glumili u TV drami “Sava Šumanović”, a Gile je imao epizodu u filmu “Crni bombarder”. Čavke je 1994. godine igrao Marka Bolana u predstavi “Zigi - Zvezdana prašina” Bitef teatra, a 1995. godine glumio je vodiča kroz duhovno opustošeni Beograd u TV filmu “Geto - tajni život grada” reditelja Mladena Matičevića i Milana Markova. Ne dočekavši premijeru filma, teško bolestan otišao je u Tasmaniju gde je i umro 16. februara 1997. godine. Septembra 1997. godine izdavačka kuća Sound Of Islands objavila je u malom tiražu Čavketov solo CD “Regression” sa šesnaest tema u kojima se bavio improvizacijama, tehno zvukom i standardnim rock formama. Zoran Radomirović Švaba je 1983. godine uradio muziku za film “Šećerna vodica” reditelja Bate Prelića. Odigrao je epizodne uloge u filmovima “Crni bombarder” i “Mi nismo anđeli”. Jovan Jovanović Grof je napisao roman "Organizovano posmatranje" (Samostalno izdanje 2003.) u kome se u formi trilera bavi političkim ubistvima. Pesma “Električni orgazam” je na disku “Yugoton” (BMG 2001.) na kome su poljski muzičari obradili ex Yu rock hitove.

[preuzeto iz knjige "Ilustrovana exYu rock enciklopedija 1960-2000"]